باسمه تعالی

مقدمه

در پی وقوع جنایات رژیم‌ ­صهیونیستی در نوار غزه در ماه‌های اخیر و تداوم این امر، جریان­‌های متعدد جدیدی در جهت مقابله با جنایات این رژیم در سراسر جهان پدید آمده است. گروه­‌ها و مجموعه‌های غیردولتی­ که به ­دنبال توقف جنایات رژیم­ صهیونیستی در نوار غزه هستند، ابتکارات متعددی را در جهت حصول این امر اتخاذ نموده ­اند که از جمله ­ی این ابتکارات می‌توان به تحریم­ تجاری رژیم­ اشاره نمود.

البته موضوع تحریم رژیم صهیونیستی موضوع جدیدی نیست و از سال‌های گذشته تا کنون گروه‌های مختلف، تحت عناوین متفاوت، در جهت تحریم رژیم صهیونیستی فعالیت می‌کردند که عمده‌ی تمرکز آن‌ها روی تحریم کالای شرکت‌های حامی رژیم بوده است. اما وجه تمایز برخی ابتکارات پیشنهادی جدید، هدف قراردادن بخش‌های اقتصادی رژیم صهیونیستی به صورت مستقیم است. به صورتی که شرکت‌هایی که به صورت مستقیم با رژیم صهیونیستی ارتباط دارند و در بخش‌های تاثیرگذار اقتصاد آن فعالیت می‌کنند هدف قرار گیرند. این موضوع اقدام نوینی است که به تدریج درحال شکل‌گیری است.

رسیدگی به موضوع تحریم رژیم صهیونیستی دو وجه دارد؛ یک وجه آن کارهای پژوهشی و شناسایی گلوگاه است و وجه دیگر آن اقدامات عملی با پشتوانه‌ی اقدامات پژوهشی است؛ به این معنی که نقاط آسیب‌پذیر در بخش‌های مختلف اقتصاد رژیم صهیونیستی شناسایی و سپس جریان اجتماعی و سیاسی دارای انگیزه برای کنش، به سمت آن هدایت می‌شوند. در ادامه‌ی این گزارش نمونه­‌هایی از اقدامات انجام شده توسط مجموعه­‌ها و گروه­‌های غیردولتی در سراسر جهان ارزیابی خواهند شد تا وجوه مسئله­‌ی تحریم رژیم­ صهیونیستی در خارج از مرزهای ایران مورد تبیین قرار گیرد.

مجموعه Jacobin

رسانه­‌ی چپ­گرای آمریکایی Jacobin در ژوئن سال 2024، اقدام به انتشار مقاله‌­ای در رابطه با لزوم وضع تحریم‌­های اقتصادی علیه رژیم­ صهیونیستی نمود^[1]. ذیل این مقاله، تحریم­‌های اقتصادی کلمبیا علیه رژیم صهیونیستی و به‌­طور خاص تحریم­‌های وضع شده در حوزه­‌ی صادرات ذغال سنگ از کلمبیا به مقصد رژیم صهیونیستی شرح داده شده و نتایج حاصله از آن ارزیابی شده است. در روزهای اخیر رئیس‌جمهور کلمبیا در راستای تحت‌فشارگذاشتنِ رژیم‌ صهیونیستی برای پایان‌دادن به جنگ غزه، فرمان ممنوعیت صادرات زغال‌سنگ به صهیونیست‌ها را امضا کرد

این رسانه الگوی تحریمی کلمبیا علیه رژیم صهیونیستی را نمونه­ای موفق از اقدام علیه این رژیم عنوان نموده است و دیگر دولت­ها را نیز به پیروی از این الگوی تحریمی فراخوانده است. در این مقاله استفاده از ابزار تحریم­ اقتصادی علیه رژیم صهیونیستی به عنوان رویکردی موثر در جهت فشار به این رژیم برای توقف جنگ غزه بیان شده است

مجموعه The Geopolitics

مجموعه­‌ی [2]The Geopolitics فعال در حوزه‌­ی روابط بین‌­الملل، طی نوامبر سال 2023 بیانیه‌ای منتشر نمود که ذیل آن خواستار وضع تحریم علیه رژیم صهیونیستی از جانب اتحادیه‌­ی اروپا و دولت­های قرارگرفته ذیل مفهوم جنوبگان جهانی گشت. در متن منتشره از سوی این مجموعه، جنایات رژیم صهیونیستی در غزه توصیف و در ادامه تحریم را ابزاری کارآمد برای ایجاد فشار بر این رژیم در جهت توقف جنایات خود عنوان نموده­است.

در ادامه­‌ی این بیانیه، مجموعه­ The Geopolitics خواهان وضع تحریم علیه رژیم صهیونیستی در دو قالب دیپلماتیک و اقتصادی شده است و با بیان حجم تجارت خارجی میان رژیم صهیونیستی و اتحادیه­‌ی اروپا، وضع تحریم اقتصادی علیه این رژیم را موثر بر کنش­گری این رژیم ارزیابی نموده است.[3]

مجموعه­‌ی Oil Change International

مجموعه­‌ی Oil Change International در 14 مارس سال 2024 اقدام به انتشار گزارشی تحلیلی در ارتباط با زنجیره‌­ی تامین نفت رژیم صهیونیستی نمود^[4]. تدوین گزارش منتشره از جانب این مجموعه به گروهData Desk که در زمینه­‌ی گردآوری و فرآوری داده‌­های مرتبط با حوزه­ی انرژی فعال می­باشد محول شد.

مجموعه­‌ی Oil Change International، نظر دادگاه بین­‌المللی لاهه در ارتباط با جنایات جنگی رژیم­صهیونیستی در غزه را دلیل انتشار این گزارش عنوان نموده است. در این گزارش داده‌­های مرتبط با شرکت‌­­ها، دولت­‌ها و شناورهای دخیل در تامین نفت رژیم­صهیونیستی منتشر شده است و همچنین مسیرها و روش‌­های تامین نفت وارداتی این رژیم نیز ارزیابی می­‌شوند.

جنبش No Harbour For Genocide

جنبش No Harbour For Genocide، ائتلافی متشکل از گروه‌­های حقوق بشری متعددی می­باشد که هدف اعلانی خود را متوقف نمودن تامین سوخت نظامی رژیم ­صهیونیستی عنوان نموده است^[5]. این جنبش تاکنون در کشورهای اسپانیا، جبل طارق، مراکش، یونان و قبرس تجمعاتی در جهت ممانعت از پهلوگیری کشتی­‌های حامل سوخت وارداتی رژیم ­صهیونیستی در بنادر این کشورها انجام داده است.

جنبش No Harbour For Genocide طی هفته‌­های اخیر تجمعات متعددی در اسپانیا، مراکش، قبرس و یونان برگزار نموده است و متعاقبا موفق به ممانعت از پهلوگیری شناورهای مرتبط با تامین سوخت نظامی رژیم ­صهیونیستی در بنادر مراکش، جبل طارق و اسپانیا شده است.

مجموعه­ E-International Relations

دکتر محمد بحلالی در گزارش منتشره در سایت E-International Relations به ارزیابی آثار استفاده از ابزارهای اقتصادی علیه رژیم­ صهیونیستی پرداخته است^[6].  وی ذیل این گزارش احتمال استفاده‌­ی اتحادیه اروپا، بریکس و ایالات متحده آمریکا از ابزار وضع تعرفه در تجارت با رژیم­ صهیونیستی را ارزیابی نموده و نتیجه­ گیری می­کند که چه این اقدام به­ صورت انفرادی صورت گیرد و چه با اجماع، اقتصاد اسرائیل و به­ طور خاص نرخ درآمد سالانه­ی آن شدیدا دچار آسیب خواهند شد. وی همچنین در این گزارش عنوان می­‌نماید که حوزه‌­های خرده­‌فروشی، فناوری­‌های ارتباطی و فناوری­‌های علمی اصلی­‌ترین حوزه­‌های صنعت اسرائیل می‌­باشند که متاثر از وضع تعرفه‌­های اقتصادی خواهند شد.

دیده‌­بان حقوق بشر

سازمان غیردولتی دیده‌­بان حقوق بشر در 29 فوریه سال 2024  با انتشار بیانیه‌­ای خواهان وضع تحریم علیه رژیم صهیونیستی برای ممانعت از تداوم جنایات این رژیم در غزه شده است^[7]. این سازمان با توصیف جنایات رژیم صهیونیستی در غزه و همچنین استناد به گزارش کمیسیاری عالی حقوق بشر سازمان ملل در قبال جنایات این رژیم در غزه، اقدامات این رژیم را مطابق با تعریف حقوقی نسل­‌کشی توصیف نموده است. سازمان دیده­‌بان حقوق بشر ذیل بیانیه­‌ی خود از تمامی دولت­‌ها درخواست نموده است تا با وضع تحریم‌­های هدفمند، رژیم صهیونیستی را برای توقف جنایاتش در غزه تحت فشار قرار دهند.

مجموعه الجزیره

مجموعه‌­ی رسانه‌­ای الجزیره در 3 آپریل 2024 ذیل گزارشی به ابعاد حقوقی تحریم رژیم‌صهیونیستی پرداخت^[8]. ذیل این گزارش و با استناد به آرای پیشین دیوان عالی دادگستری بین‌­المللی و قطعنامه­‌های سازمان ملل متحد حول اقدامات رژیم صهیونیستی در کرانه‌ ­باختری و نوار غزه، عنوان شده است که این رژیم تهدیدی علیه صلح جهانی و درحال انجام نسل­‌کشی عامدانه است. در ادامه­‌ی این گزارش و بنابر قواعد حقوق بین‌­الملل عنوان شده ­است که تمامی دولت­‌ها در نظام بین‌­الملل موظف به اتخاذ اقدامات لازمه برای توقف جنایات رژیم صهیونیستی می‌باشند که از جمله­‌ی اقدامات موثر در تحقق این امر، وضع تحریم­‌های تجاری و تسلیحاتی علیه رژیم صهیونیستی می­‌باشد.

جمع‌­بندی

چنانچه که در موارد فوق عنوان گشت، در پی وقوع جنایات رژیم­ صهیونیستی در نوار غزه امر تحریم این رژیم به منظور اجبار آن به توقف جنایات خود مورد توجه مجموعه­‌های رسانه­‌ای و پژوهشی بین­‌المللی قرار گرفته است. در موارد تحلیلی حول تحریم تجاری این رژیم، عنوان شده است که وضع تحریم تجاری علیه رژیم­ صهیونیستی بر اقتصاد آن اثرات چشمگیری خواهد گذاشت. از سوی دیگر و به­‌دلیل عدم حمایت دولت‌­های شریک اقتصادی رژی م­صهیونیستی با اتخاذ تحریم تجاری علیه این رژیم، حصول این امر تاحد زیادی وابسته به رویکرد بازیگران فرادولتی چون جنبش‌­های اجتماعی و صنفی می­باشد که اقدامات صورت ‌گرفته در ماه‌های اخیر توسط آن‌ها نشان از انگیزه‌ی بالا برای کنش در این زمینه دارد.

منابع ———————————-

[1] مقاله‌ی سایت جاکوبین با عنوان « تحریم­ ذغال سنگ کلمبیا علیه اسرائیل الگویی برای دنبال کردن است » – 17 ژوئن 2024  (18 خرداد 1403)

https://jacobin.com/2024/06/colombia-coal-embargo-israel-war-gaza

[2] رسانه‌­ای تحلیلی در حوزه­‌ی روابط بین­‌الملل و ژئوپلتیک که از سال 2017 آغاز به فعالیت نمود.

[3] مقاله‌ی سایت ژئوپلتیک با عنوان « اکنون زمان وضع تحریم بر اسرائیل است » – 9 نوامبر 2023  (18 آبان 1402)

https://thegeopolitics.com/its-time-to-impose-sanctions-on-israel

[4] گزارش مجموعه­‌ی اویل چنج اینترنشنال با عنوان « بررسی کشورها و شرکت-های پشت زنجیره­ی نفت و سوخت اسرائیل» – 14 مارس 2024  (24 اسفند 1402)

Investigating the countries and companies behind Israeli crude oil and fuel supply chains

[5] گزارش مجموعه­‌ی پاپیولار رسیستنس با عنوان « بندری برای نسل­‌کشی نیست: کنشگران برای ورود “کشتی مرگ” آماده می­شوند» – 29 جولای 2024  (8 مرداد 1403)

https://popularresistance.org/no-harbour-for-genocide-campaign-activists-prepare-for-arrival-of-ship-of-death/

[6]  گزارش مجموعه‌­ی ای-اینترنشنال ریلیشنز با عنوان « منازعه­ی اسرائیل-فلسطین و تاثیر تحریم‌­های اقتصادی» – 15 جولای 2024  (25 تیر 1403)

The Israel-Palestine Conflict and the Effects of Trade Sanctions

[7]بیانیه­‌ی دیده­‌بان حقوق بشر با عنوان « تحریم‌های هدفمند و تحریم تسلیحاتی وضع کنید تا از انجام جنایات جلوگیری کنید » – 29 فوریه 2024  (10 اسفند 1402)

 https://www.hrw.org/news/2024/02/29/impose-targeted-sanctions-and-arms-embargo-prevent-atrocities

[8] گزارش مجموعه­‌ی الجزیره با عنوان « کیس حقوقی برای وضع تحریم­ها بر اسرائیل» – 3 آپریل 2024  (10 اردیبهشت 1403)

https://www.aljazeera.com/opinions/2024/4/3/the-legal-case-for-imposing-embargoes-on-israel