مقدمه

قانون HR-815 در ۱۳ آپریل ۲۰۲۴ در مجلس نمایندگان آمریکا تصویب شد و در ۲۳ آپریل به تصویب کنگره رسید. رئیس جمهور بایدن هم آن را در ۲۴ آپریل امضا کرد. این قانون به دو بخش کلی تقسیم می‌شود و در واقع شامل مجموعه‌ای از قوانین مجزاست که چین، روسیه و ایران را هدف قرار می‌دهد. در کنار هم قرار گرفتن این مجموعه قوانین جدا از هم در کنار یکدیگر بیانگر پیوستگی صف‌ارایی است که آمریکا در مقابل خود می‌بیند.

در بخش اول، قانون اعتبارات تکمیلی را برای بودجه دفاعی ۲۰۲۴ آمریکا برای حمایت از شرکای کلیدی امنیتی او یعنی اسرائیل، اوکراین و منطقه آسیا پاسفیک تعیین و بیانگر نقاطی است که آمریکا بیشترین احساس خطر را از آن‌ها در مورد امنیت ملی خود می‌کند. از این بسته اعتباری ۹۵ میلیارد دلاری حدود ۶۰ میلیارد دلار برای اوکراین، ۲۶ میلیارد دلار برای اسرائیل و حدود ۸ میلیارد دلار به منطقه آسیا پاسفیک اختصاص یافته است.

در بخش دوم تحت عنوان قانون صلح از طریق قدرت، محدودیت‌ها و تحریم‌هایی را بر چین، روسیه و ایران اعمال می‌کند. در ادامه به بررسی بخش‌های مرتبط با چین می‌پردازیم.

قانون تخصیصات تکمیلی امنیتی هند و اقیانوس آرام 2024 [2]

این بخش قانون بودجه‌های تکمیلی سال مالی ۲۰۲۴ را برای وزارت امورخارجه و وزارت دفاع برای حمایت از متحدان و فعالیت‌های ایالات متحده در منطقه هند و اقیانوس آرام فراهم می‌کند. این بخش حدود ۵ میلیارد دلار بودجه برای بهبود پایگاه صنعتی زیردریایی آمریکا و همچنین حمایت از عملیات دریایی آمریکا در منطقه هند و پاسفیک از جمله تجهیز پایگاه‌های دریایی و ساخت زیر دریایی‌های کلاس کلمبیا و ویرجینیا به وزارت دفاع اختصاص می‌دهد. علاوه بر این ۲ میلیارد دلار به وزارت خارجه برای اعطای کمک‌‌های امنیتی بین‌المللی به شرکای غیر ناتوی آمریکا در منطقه هند و پاسفیک تا آخر سپتامبر ۲۰۲۵ اختصاص داده است.

تحلیل

استراتژی ده‌ساله دفاع ملی آمریکا^[3] که در اکتبر ۲۰۲۲ منتشر شد چین را به عنوان « چالش برتر»^[4] برای وزارت دفاع آمریکا معرفی می‌کند و از آن می‌خواهد که «فورا برای حفظ و تقویت بازدارندگی ایالات متحده در مقابل چین اقدام کند.» براساس این اولویت بندی‌ها، قانون اختیارات دفاع ملی۲۰۲۴^[5] تمرکز خود را بر چین گذاشته است و بودجه‌ زیادی را برای آن در قالب ابتکار بازدارندگی اقیانوس آرام(PDI) (۹.۱ میلیارد دلار )، ابتکار کمپین هند و اقیانوس آرام( ۱.۳ میلیارد دلار)، ابتکار آگاهی از قلمرو دریایی هند و اقیانوس آرام، افزایش مشارکت دفاعی عمده با هند، همکاری امنیت سایبری نظامی با تایوان، «قانون تاب آوری افزایش یافته تایوان» و…اختصاص داده است. اختصاص بودجه تکمیلی بر اهمیت آن و رفع نواقص قانون اختیارات دفاع ملی ۲۰۲۴ تاکید می‌کند.

بخش دوم- قانون صلح از طریق قدرت قرن ۲۱ [6]

این بخش در قالب ۴ عنوان به اعمال محدودیت‌هایی علیه چین می‌پردازد.

قانون جلوگیری از فنتانیل [7]

این قانون سازمان‌های جنایی فراملی، از جمله کارتل‌هایی که عمدتاً در مکزیک مستقر هستند را تامین‌کنندگان اصلی فنتانیل به ایالات متحده می‌داند اما مواد شیمیایی پیش‌ساز تهیه شده از جمهوری خلق چین مواد اولیه ساخت فنتانیل قاچاق شده به آمریکا شناسایی می‌کند. و به دنبال گسترش تحریم‌ها علیه قاچاقچیان غیرقانونی فنتانیل در مکزیک و سازندگان مواد شیمیایی پیش‌ساز در چین است.

• بخش ۳۰۰۲(۷) قانون وزارت خزانه داری را ملزم می‌کند که بر قاچاق فنتانیل و تسهیل کننده‌های آن به عنوان یکی از اولویت‌های اصلی امنیت ملی برای وزارت تمرکز کند.
• قانون برای تعریف «قاچاق»[8] تولید، ساخت، توزیع، فروش، تامین مالی یا حمل و نقل اگاهانه را مدنظر قرار می‌دهد. که همه زنجیره تامین فنتانیل را پوشش می‌دهد.
• رئیس‌جمهور تحریم‌های مشروح در زیر را در مورد هر شخص خارجی، که آگاهانه در قاچاق قابل توجه فنتانیل، پیش سازهای فنتانیل، یا سایر مواد افیونی مرتبط شرکت داشته باشد و یا آگاهانه در فعالیت‌های مهم یک سازمان جنایی فراملی مربوط به قاچاق فنتانیل، پیش‌سازهای فنتانیل یا سایر مواد افیونی مرتبط شرکت دارد می‌تواند اعمال کند.
• به طور کلی رئیس جمهور می‌تواند از تمام اختیاراتی که طبق بخش‌های 203 و 205 قانون اختیارات اقتصادی اضطراری بین المللی (50 U.S.C. 1702 and 1704) ارائه شده است، برای اجرای این بخش استفاده کند.( ممنوع و یا مسدود کردن معاملات و اموالی که شخص در آمریکا، دارد یا به آمریکا آورده می‌شود و یا در اختیار یک فرد آمریکایی قرار می‌گیرد.)
• علاوه بر تحریم‌های فوق بخش3201 قانون معاملات غیرقانونی فنتانیل افراد مورد تحریم به عنوان نگرانی اولیه پولشویی شناسایی می‌کند. «به طور کلی اگر وزیر خزانه داری تشخیص دهد که دلایل منطقی برای این نتیجه گیری وجود دارد که 1 یا چند مؤسسه مالی فعال در خارج از ایالات متحده، 1 یا چند طبقه از معاملات در داخل یا شامل یک حوزه قضایی خارج از ایالات متحده ، یا یک یا چند نوع حساب در داخل یا شامل یک حوزه قضایی خارج از ایالات متحده، نگرانی اصلی پولشویی در ارتباط با قاچاق غیرقانونی مواد افیونی است، وزیر خزانه‌داری می تواند بنا به دستور، اقدامات مرتبط با پولشویی اولیه را بر آن‌ها اعمال کند. مهمترین اقدام قابل اعمال بستن حساب‌های کارگزاری نهادهای مرتبط است که می‌تواند دسترسی آن‌ها را به حساب‌های دلاریشان قطع کند و ارائه خدمات مبتنی بر دلار برای آن‌ها امکان پذیر نمی‌باشد.

تحلیل

چالش بر سر قاچاق فنتانیل میان چین و آمریکا موضوعی با سابقه بیش از ده ساله است و فراز و فرودهای بسیاری داشته است. چین همکاری گسترده‌ای با آمریکا داشته است. در سال ۲۰۱۹ چین صادرات فنتانیل به آمریکا را ممنوع می‌کند. در پی فشارها و تحریم‌های آمریکا بر چین در موضوعات حقوق بشری و همچنین مسئله تایوان چین همکاری با آمریکا را در این موضوع از سال ۲۰۲۰ قطع کرده بود.

دور جدید تحریم‌های آمریکا علیه شرکتهای چینی درگیر در تولید پیش سازهای فنتانیل که کاربرد گسترده‌ای در صنایع دارو سازی هم دارد به عنوان موسسات و معاملات درگیر در پولشویی زمینه را برای تحریم‌های مالی موسسات چینی باز می‌کند که تا کنون آمریکا به دلیل پیوستگی شدید اقتصادی با چین از ورود به این حوزه خودداری کرده بوده است.

این خیزش آمریکا در اعمال سطح جدیدی از تحریم‌ها بر چین در حالی است که چین بعد از سفر شی به آمریکا و دیدار با بایدن همکاری با قاچاق فنتانیل را با آمریکا آغاز کرده است و گزارش بلینکن در سفر خود به چین[9] در ماه آوریل گویای پیشرفت همکاری‌های چین و آمریکا در این حوزه بوده است. آمریکا بدون توجه به انعطاف چین و توسعه همکاری این تحریم‌ها را بر چین اعمال کرده است. ضمن اینکه امکان قرار گرفتن شرکت‌های تولید کننده پیش ساز‌های فنتانیل چینی که مشتریان دیگری هم در حوزه تولید دارو دارند در محدوده نهادهای درگیر در پولشویی بستر لازم را برای ورود آمریکا به حوزه تحریم‌های مالی چین باز می‌کند.

اعمال این تحریم‌ها بر یک موضوع اجتماعی مورد نگرانی در جامعه آمریکا هرچند می‌تواند مصرفی داخلی برای فراهم کردن شرایط مساعد در انتخابات پیش رو داشته باشد اما همین ویژگی بستر مناسبی برای محکوم کردن چین و بالا بردن سطح تنش‌ها با او می‌تواند باشد.

قانون محافظت از آمریکایی ها در برابر برنامه های کاربردی کنترل شده توسط دشمنان خارجی [10]

این قانون پس از چالش‌های بسیار در جامعه آمریکا برای ممنوعیت برنامه تیک تاک در آمریکا تصویب شده است. قانون به طور کلی ارائه خدمات برای توزیع، نگهداری، یا به‌روزرسانی یک برنامه کاربردی کنترل شده توسط دشمن خارجی و همچنین ارائه خدمات میزبانی اینترنتی برای فعال کردن توزیع، نگهداری یا به‌روزرسانی چنین برنامه‌هایی را در داخل مرزهای زمینی و دریایی آمریکا ممنوع می‌کند.

• قانون برنامه تیک تاک چین تحت کنترل شرکت بایت دنس را به عنوان مصداق برنامه کاربردی مورد نظر قانون تعیین کرده و رئیس جمهور می‌تواند برنامه های کاربردی دیگر دارای شرایط را به مصادیق این قانون اضافه کند. طبق قانون برنامه تیک تاک ۲۷۰ روز پس از تصویب قانون و برنامه های دیگر ۲۷۰ روز پس از تعیین توسط رئیس جمهور فرصت دارند که مالکیت برنامه را به یک شخص دارای شرایط واگذار کند. رئیس جمهور در صورت تشخیص شرایط روبه رشد در واگذاری می‌تواند یک بار این مهلت را به مدت ۹۰ روز تمدید کند.
• این قانون جریمه‌های مدنی برای فروشگاه‌های اپلیکیشن مانند اپ استور اپل و گوگل پلی در صورت توزیع یا به‌روزرسانی تیک‌تاک و ارایه دهندگان خدمات اینترنت در صورت فراهم کردن بستر برای تیک تاک اعمال می‌کند.

تحلیل

تیک‌تاک بیش از ۱۷۰ میلیون کاربر در آمریکا دارد. همچنین این اپلیکیشن به بزرگترین بازیگر در تجارت اجتماعی تبدیل شده است. تیک‌تاک می گوید بیش از 7 میلیون کسب و کار کوچک در ایالات متحده از آن استفاده می‌کنند. لذا ممنوعیت آن در آمریکا تأثیر زیادی بر بازار پررونق تجارت الکترونیک آمریکا برای برندهای بزرگ و مشاغل کوچک خواهد داشت.[11]

از طرفی هر چند در سالهای اخیر تلاش های زیادی برای ممنوعیت بخشی تیک تاک در برخی ایالتهای آمریکا و یا استفاده از ان در دولت شده است اما ممنوعیت سراسری یک برنامه یا وب‌سایت در آمریکا اعمال قدرت تازه‌ای برای ایالات متحده است که پیامدهای مهمی برای آمریکا در داخل و خارج از کشور خواهد داشت.

به نظر می‌رسد مدیران تیک تاک قصد دارند به رقابت قانونی با این قانون رفته و در دادگاه استیناف آمریکا شکایت کنند. در صورت به سرانجام نرسیدن شکایت تیک تاک احتمال اینکه بایت‌دنس حاضر به واگذاری این شرکت به آمریکا شود بسیار بعید به نظر می‌رسد. واگذاری برنامه به آمریکا متضمن ارائه الگوریتم‌های تیک تاک به رقبای دیگرش است که سرمایه اصلی تیک تاک را به نابودی می‌برد. نتیجه اجرایی قانون مانند محدودیت هواووی روابط چین و آمریکا را می‌تواند وارد دور تازه‌ای از روابط کند.

قانون محافظت از داده های آمریکایی ها در برابر دشمنان خارجی 2024 [12]

به طور کلی این قانون فروش، مجوز، تجارت، انتقال، انتشار، افشاء، ارائه دسترسی به داده‌های حساس و قابل شناسایی شخصی یک فرد ایالات متحده را برای کارگزاران داده به هرکشور متخاصم خارجی یا نهادهای تحت کنترل آن غیرقانونی می‌کند. داده‌های حساس شامل:

(۱)یک شناسه صادر شده توسط دولت، مانند شماره تامین اجتماعی، شماره پاسپورت یا شماره گواهینامه رانندگی (۲) هر گونه اطلاعاتی که سلامت فیزیکی، سلامت روانی، ناتوانی، تشخیص، یا وضعیت مراقبت های بهداشتی یا درمان گذشته، حال یا آینده یک فرد را توصیف یا آشکار می‌کند.(۳) شماره حساب مالی، شماره کارت نقدی، شماره کارت اعتباری، یا اطلاعاتی که سطح درآمد یا موجودی حساب بانکی یک فرد را توصیف یا آشکار می کند.(۴) اطلاعات بیومتریک. (۵) اطلاعات ژنتیکی (۶) اطلاعات دقیق موقعیت جغرافیایی.(۷) ارتباطات خصوصی یک فرد مانند پست صوتی، ایمیل، متن، پیام های مستقیم، پست الکترونیکی، ارتباطات صوتی، و ارتباطات تصویری، یا اطلاعاتی که طرفین چنین ارتباطاتی را شناسایی می کند یا مربوط به انتقال چنین ارتباطاتی است، از جمله شماره تلفن های تماس گرفته شده، تلفن شماره هایی که از آنها تماس گرفته شده است، زمان برقراری تماس، مدت زمان تماس و اطلاعات مکان طرفین تماس.(۸) اعتبارنامه ورود به حساب یا دستگاه، یا کدهای امنیتی یا دسترسی برای یک حساب یا دستگاه.(۹) اطلاعاتی که رفتار جنسی یک فرد را شناسایی می کند.(۱۰) اطلاعات تقویم، اطلاعات دفترچه آدرس، گزارش‌های تلفن یا متن، عکس‌ها، ضبط‌های صوتی یا فیلم‌ها که برای استفاده خصوصی توسط یک فرد نگهداری می‌شوند، صرف نظر از اینکه چنین اطلاعاتی در دستگاه فرد ذخیره شده یا از آن دستگاه قابل دسترسی است یا خیر. (۱۱) عکس، فیلم، فیلم ضبط‌شده یا سایر رسانه‌های مشابه که ناحیه خصوصی برهنه یا پوشیده از لباس زیر یک فرد را نشان می‌دهد.(۱۲) اطلاعاتی که محتوای ویدیویی درخواست شده یا انتخاب شده توسط یک فرد را نشان می دهد.(۱۳) اطلاعات در مورد یک فرد زیر 17 سال (۱۴) نژاد، رنگ، قومیت یا مذهب یک فرد.(۱۵) اطلاعاتی که فعالیت های آنلاین یک فرد را در طول زمان و در بین وب سایت ها یا خدمات آنلاین شناسایی می کند.(۱۶) اطلاعاتی که وضعیت یک فرد را به عنوان عضوی از نیروهای مسلح نشان می دهد.

این قانون ۶۰ روز پس از تصویب اجرایی می‌شود. نقض این قانون به عنوان یک عمل ناعادلانه یا فریبنده تحت بخش 18(a)(1)(B)  تجارت فدرال تلقی شود و کمیسیون تجارت فدرال باید با اختیاراتی که برای آن در نظر گرفته شده با نقض این قانون برخورد کند. (قانون کمیسیون (15 U.S.C. 57a(a)(1)(B).)

تحلیل

این قانون پیش از این نیز در ماه گذشته توسط بایدن به عنوان یک دستور اجرایی مطرح شد. قانون مذکور دامنه داده‌های حساس غیر قابل دسترسی را افزایش می‌دهد. نگرانی امریکا از دسترسی کشورهای متخاصم از جمله چین به اطلاعات انبوه آمریکایی‌ها ابتدا نشان دهنده نگرانی آمریکا از استفاده از این داده‌ها در آموزش‌های هوش مصنوعی و اثراتی است که می‌تواند در پی آن بر جامعه آمریکا داشته باشد.

اما سه قانون فوق در کنار یکدیگر و تمرکز آنها بر موضوعاتی که به نحوی جامعه آمریکایی را عمیق‌تر درگیر می‌کند  می‌تواند نشان دهنده سطح جدیدی از تنش میان چین و آمریکا و حساس‌تر شدن رقابت‌ها باشد.

قانون تحریم انرژی ایران- چین [13]

این قانون به دنبال تحریم موسسات مالی خارجی در خصوص خرید فرآورده‌های نفتی و هواپیماهای بدون سرنشین از ایران است و اصلاحاتی را در «بخش ۱۲۴۵ (d) قانون اختیارات دفاع ملی (NDAA) برای سال مالی ۲۰۱۲» انجام می‌دهد.

اصلاحات شامل افزودن بند (۵ ) به بخش ۱۲۴۵ (d) قانون NDAA:

بند5 – قابلیت اعمال تحریم بر موسسات مالی چینی

• برای اهداف بند (1) (A)، «معامله مالی مهم» باید بر اساس واقعیات و شرایط مربوطه، هر معامله‌ای را شامل شود که :
  1. یک موسسه مالی چینی (بدون در نظر گرفتن اندازه، تعداد، دفعات یا ماهیت معامله) نفت یا فرآوردههای نفتی از ایران می‌خرد.
  2. یک مؤسسه مالی خارجی (بدون در نظر گرفتن اندازه، تعداد، فراوانی یا ماهیت معامله) هواپیماهای بدون سرنشین ایرانی (پهپاد)، قطعات پهپاد، یا سیستم‌های مرتبط می‌خرد.
• حداکثر ۱۸۰ روز پس از تاریخ تصویب این بند و پس از آن و سپس سالی یکبار (تا پنج سال) درباره‌ی اجرای این قانون و عملکرد مؤسسات مالی چینی و خارجی به کنگره گزارش دهد.

پیش زمینه و تحلیل

بخش ۱۲۴۵ قانون NDAA مربوط به تحریم بانک مرکزی و فروش نفت و فرآورده‌های نفتی ایران است. براساس بند ۱ (A)از بخش ۱۲۴۵ (d)این قانون، موسسات مالی خارجی در صورتی که «تراکنش مالی قابل‌توجه» با بانک مرکزی ایران انجام دهند یا آن را تسهیل کنند، از داشتن حساب کارگزاری در آمریکا محروم می‌شوند یا شرایط سخت‌گیرانه‌ای بر آن‌ها اعمال می‌شود. درواقع براساس این بند از قانون، تبادلات ارزی و بانکیِ بانک مرکزی ایران با سایر بانک‌ها و موسسات مالی دنیا شامل مجازات سنگین محرومیت از نظام مالی آمریکا برای آن موسسه می‎‌شود.

همچنین در بند ۴ (C) از بخش ۱۲۴۵ (d) این قانون آمده است که این مجازات شامل موسسات مالی خارجی که تراکنشی برای خرید نفت و فرآورده‌های نفتی ایران انجام می‌دهند نیز می‌شود. در بند ۳ این بخش هم آمده است، این مجازات شامل بانک‌های مرکزی کشورهایی که برای خرید و فروش نفت و فرآورده نفتی ایران تراکنش انجام می‌دهند نیز می‌شود.[14]

قانون جدید صرفا تاکید می‌کند که محدودیت‌های گفته شده در قانون اختیارات دفاع ملی که شامل همه موسسات خارجی غیرایرانی- غیرآمریکایی می‌شود، شامل موسسات مالی چینی نیز می‌شود. درحالی که موسسات چینی از قبل براساس بخش ۱۲۴۵ قانون اختیارات دفاع ملی سال ۲۰۱۲ شامل همین محدودیت‌ها بودند.

منابع ———————————————————————————————————

[1] H.R.815 – Making emergency supplemental appropriations for the fiscal year ending September 30, 2024, and for other purposes.

https://www.congress.gov/118/bills/hr815/BILLS-118hr815enr.xml#toc-H35A009A6634343318B35A21E5D140736

[2] DIVISION C.—Indo-Pacific Security Supplemental Appropriations Act, 2024

[3] National Defense Strategy

https://media.defense.gov/2022/Oct/27/2003103845/-1/-1/1/2022-NATIONAL-DEFENSE-STRATEGY-NPR-MDR.PDF

[4] “pacing challenge”

[5] https://www.govinfo.gov/content/pkg/CPRT-118HPRT52886/pdf/CPRT-118HPRT52886.pdf

[6] 21st Century Peace through Strength Act.

[7] DIVISION E—FEND OFF FENTANYL ACT

[8] “trafficking”

[9] https://www.state.gov/secretary-antony-j-blinken-at-a-press-availability-48/

[10] DIVISION H—Protecting Americans from Foreign Adversary Controlled Applications Act

[11] https://www.ft.com/content/6857cfc9-077d-493f-945d-eafd1ba5bb20

[12] DIVISION I—Protecting Americans’ Data from Foreign Adversaries Act of 2024

[13] DIVISION S—Iran-China Energy Sanctions Act of 2023

[14] https://isacenter.ir/0140302010700/