باسمه تعالی
مقدمه
«ریچارد مایکل نفیو» که بیشتر عمر کاری خود را در دولت آمریکا (وزارت خارجه و شورای امنیت ملی) و در موضوع تحریمهای ایران سپری کرده است، چند ماه پیش، پس از حدود دو سال فعالیت در سمت «هماهنگکنندهی آمریکا در مبارزهی جهانی با فساد» در وزارت خارجهی آمریکا، از فعالیت در دولت بایدن انصراف داد و با نقل مکان از پایتخت به نیویورک، به محل کار سابق خود یعنی «مرکز سیاست جهانی انرژی» در دانشگاه کلمبیا بازگشت. اکنون در خبرها آمده است که نفیو دموکرات بهعنوان عضو مکمل و غیرمقیم، به «مؤسسهی واشینگتن» که حمایتش از حزب جمهوریخواه در آمریکا ضربالمثل است، پیوسته است. تغییر و تحولات کاریِ فردی که همواره مستقیم یا غیرمستقیم روی موضوع ایران متمرکز بوده است، حاوی پیامهایی است:
1) همگرایی روزافزون دموکراتها و جمهوریخواهها در موضوع ایران
روند تحولات تقابل چنددههای ایران و آمریکا بهگونهای پیش رفته است که چه در سطح نظر و چه در میدان عمل، یک همگرایی روزافزون در میان طیفهای سیاسی آمریکا پدید آورده است. کثرت دیدگاهها و اختلاف نظرهای جدی دربارهی اینکه واشینگتن باید چه سیاستی در قبال ایران در پیش بگیرد، اکنون بهتدریج به وحدت و هماهنگی گراییده است. نشانههای زیادی برای اثبات این ادعا وجود دارد. مرور مواضع دموکراتها و جمهوریخواهها در کنگره در دفاع از کنشهای قوای مقننه و مجریهی آمریکا در قبال ایران و همچنین شباهت کمنظیر سیاستهای بایدنِ دموکرات و ترامپِ جمهوریخواه در مسألهی تحریم ایران، بخشی از این نشانههاست. عضویت رسمی ریچارد نفیو در مؤسسهی واشینگتن نیز همین معنا را در ذهن تقویت میکند. درک این موضوع میتواند نگاهها در داخل کشور به مقولهی آمریکا را در جهت صحیح تنظیم و تصمیمات ناشی از آن را واقعیتر کند.
2) آسیبشناسی تحریم، واجبتر از تحریم
نقل مکان از پایتخت و عضویت دائم در «مرکز سیاست جهانی انرژی» دانشگاه کلمبیا که در نیویورک مستقر است از چند ماه پیش و عضویت غیرمقیم و کمکی در مؤسسهی واشینگتن مستقر در واشینگتن دی.سی به این معناست که نفیو تصمیم خود را مبنی بر عدم بازگشت به دولت، حداقل برای چند سال گرفته است. ممکن است او به این برآورد رسیده باشد که دورهی دموکراتها به سر رسیده و ترامپ پیروز انتخابات است (که در اینصورت جایی در دولت نخواهد داشت). اما به نظر میرسد موضوع مهمتری نفیو را از دولت و امور اجرایی به اندیشکده و امور فکری سوق داده باشد. کاهش اثرگذاری تحریم بهعنوان یکی از اصلیترین (و شاید تنهاترین) گزینهی اعمال قدرت آمریکا در سیاست خارجی، چند سالی است که به دغدغهی اصلی بانیان و طراحان تحریم در آمریکا تبدیل شده است. نفیو که بهنوعی خود را پدر تحریمهای ایران میداند، شاید با ناامیدی از اثرگذاری فوری مجدد تحریم بر ایران، رسالت خود را در تبیین وضعیت و آسیبشناسی تحریم و تولید ادبیات و محتوای مستمر دراینباره در سالهای آتی تشخیص داده است. بعید نیست که پس از چندی فعالیت در این دو اندیشکده، شاهد انتشار دومین اثر تألیفی او در موضوع تحریم باشیم.