تلاش برای افزایش فشار بر ایران جهت تغییر نظر تصمیمگیران ایرانی
سفر مقام ارشد خزانهداری آمریکا جهت جلوگیری از دور زدن تحریمها
به گفته‌ی سخنگوی وزارت خزانهداری آمریکا، «برایان نلسون»، معاون وزیر خزانهداری در امور تروریسم و اطلاعات مالی، از تاریخ 29 ژانویه تا 3 فوریه (9 تا 14 بهمنماه 1401) به کشورهای ترکیه، عمان و امارات متحده عربی سفر کرده است.[1]
هدف از این سفر، هشدار به کشورهای منطقهی غرب آسیا جهت خودداری از دور زدن تحریم‌های ایران و روسیه عنوان شده است. ایالات متحده به کشورها و صنایع تجاری منطقهی غرب آسیا هشدار داده است که اگر با نهادها و سازمان های طرف تحریم ها و محدودیت های واشنگتن معامله‌ای انجام دهند، بازار آمریکا را از دست خواهند داد.
معاون وزیر خزانهداری آمریکا در امور تروریسم و اطلاعات مالی، در استانبول ترکیه، با انجمن بانکهای ترکیه دیدار کرد تا درباره اجرای تحریم های بین المللی علیه روسیه به دلیل جنگ این کشور علیه اوکراین بحث کند. وی در این جلسه هشدار داد که شرکتها و بانکهای ترکیهای که با موسسات تحریم شده روسیه تجارت میکنند می توانند خود را در معرض خطر تحریمها و از دست دادن احتمالی دسترسی به بازار G7 قرار دهند. [2]
همچنین «نلسون» از بانکداران خواست که دربارهی «راهنمای رویکرد مبتنی بر ریسک برای بخش املاک و مستغلات»[3] را که گروه ویژه اقدام مالی (FATF) در جولای گذشته منتشر کرد، همفکری کنند.
او با مقامات دولت ترکیه و نمایندگان بخش خصوصی در مورد صادرات مواد شیمیایی، میکروچیپ‌ها و سایر محصولات به روسیه که میتوان از آنها در جنگ روسیه علیه اوکراین استفاده کرد، گفتگو کرده است.[4]
همچنین وی در استانبول با رئیس بانک مرکزی عراق نیز دیدار کرده است. طبق اعلام وزارت خزانهداری آمریکا، این دیدار در مورد اصلاحات بخش بانکی عراق و تعهد متقابل به اقدامات مبارزه با پولشویی و مقابله با تامین مالی تروریسم برگزار شده است.[5] «نلسون» تعهد استوار عراق به بهبود استانداردهای انطباق اقدامات مبارزه با پولشویی و مقابله با تامین مالی تروریسم را تصدیق کرد و همکاری مستمر در نوسازی بخش بانکی را پیشنهاد داد.
«برایان نلسون» در عمان با «خلیفه علی عیسی الحارثی»، معاون سیاسی وزیر امور خارجه عمان و «طاهر بن سلیم الامیر»، رئیس اجرایی بانک مرکزی این کشور دیدار کرد. «شیخ حمید علی المعانی»، رئیس اداره امور جهانی وزارت امور خارجه عمان، «لزلی تسو»، سفیر آمریکا در عمان و تعدادی از مقامات دو طرف در این نشست حضور داشتند. طبق اعلام وزارت خزانهداری آمریکا، آنها در مورد ادامه مشارکت در مبارزه با پولشویی و تامین مالی تروریسم (AML/CFT)، از جمله از طریق عضویت عمان در مرکز استهداف تامین مالی تروریسم (TFTC) گفتگو کردند.[6]
«برایان نلسون» از تاریخ 30 ژانویه تا 1 فوریه 2023 نیز به امارات سفر کرد. «بردلی اسمیت»، معاون دفتر کنترل داراییهای خارجی وزارت خزانهداری نیز در این سفر وی را همراهی میکرد.
وی با مسئولین نهادها و وزارتخانههای مختلفی دیدار کرد؛ از جمله وزارت امور خارجه و همکاریهای بین المللی، بانک مرکزی امارات متحده عربی، وزارت دادگستری، وزارت محیط زیست و تغییرات آب و هوایی، سازمان اوراق بهادار و کالا، پلیس دبی، و وزارت اقتصاد.
طبق اعلام وزارت خزانهداری آمریکا، او با شرکای اماراتی در مورد چارچوب مبارزه با پولشویی و مقابله با تامین مالی تروریسم (AML/CFT)، از جمله مقررات جدید مربوط به داراییهای مجازی، طلا و املاک صحبت کرد.[7] «برایان نلسون» بر تمرکز وزارت خزانهداری بر ریشه کنی فرار از تحریم های ایالات متحده، به ویژه توسط روسیه و ایران، و تعهد به انجام اقدامات بیشتر علیه کسانی که از تحریم ها فرار می کنند یا تسهیلگر آن هستند، تاکید کرد.
در این دیدارها مقامات آمریکا و امارات بر ادامهی همکاریها ذیل کارگروه مبارزه با پولشویی و تامین مالی تروریسم و تبادل تجربیات مربوطه در زمینه تلاشهای مربوط به داراییهای مجازی و ارائه‌دهندگان دارایی مجازی (VASP)، تلاشهای نظارتی، قاچاق طلا، و اقدامات انجام‌شده توسط سازمان‌های مجری قانون (LEAs) و واحد اطلاعات مالی (FIU) در ردگیری خطرات مالی غیرقانونی تاکید کردند.
مقامات امارات متحده عربی و ایالات متحده همچنین در مورد تقویت همکاری در زمینه مبارزه با پولشویی و تامین مالی تروریسم در سطوح محلی و بینالمللی بحث و تبادل نظر کردند و در مورد برنامههای تحریمی جاری و تعیین (Designation) شبکههای کلیدی مرتبط در سراسر جهان گفتگو کردند.[8]
رایزنی‌های وزیر امور خارجه آمریکا علیه ایران در مونیخ
«آنتونی بلینکن»، وزیر امور خارجه آمریکا روز شنبه مورخ 29 بهمنماه 1401 اعلام کرد که با «مین کولونا»، وزیر خارجه فرانسه، «آنالنا بائربوک»، وزیر خارجه آلمان و «جیمز کلورلی» در حاشیه نشست امنیتی مونیخ در مورد نگرانی‌ها پیرامون تشدید تنش هستهای ایران، عدم همکاری با آژانس بینالمللی انرژی اتمی و تعمیق همکاریهای نظامی دو جانبه ایران و روسیه گفتگو کرده است.
«ند پرایس»، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا نیز که بلینکن را در این سفر همراهی میکرد، ادعا کرد که وزرای خارجه چهار کشور بر نگرانی خود در مورد تشدید فعالیت‌های هستهای ایران و عدم همکاری این کشور با آژانس بینالمللی انرژی اتمی تاکید کردند و از ایران خواستند مسیر خود را تغییر دهد.
رایزنی‌های وزیر امور خارجه عراق درباره ایران
«فواد حسین»، وزیر امور خارجه عراق طی سفری به آمریکا، روز شنبه، 22 بهمن 1401 با نماینده ویژه آمریکا در امور ایران درباره موضوعات مختلفی از جمله روابط تهران-بغداد، توافق هستهای 2015 ایران (برجام) و اقدامات مربوط به رفع تحریمها علیه ایران گفتگو کردند. وزیر امور خارجه عراق یک روز پیش از این دیدار با «حسین امیرعبداللهیان» به صورت تلفنی گفتگو کرد.
همچنین وزیر امور خارجه عراق در این سفر با سایر مقامات آمریکایی ازجمله وزیر خارجه و قائممقام خزانهداری آمریکا نیز دیدار داشت و علاوه بر گفتگو دربارهی اصلاحات بانکی عراق، درباره ایران و مذاکرات رفع تحریمها نیز گفتگو کردند. «فواد حسین»، معاون نخست وزیر و وزیر امور خارجه عراق در مصاحبهای اختصاصی با المانیتور در واشنگتن گفت:
«بر کسی پوشیده نیست که من با مقامات ایرانی و آمریکایی در تماس هستم.هر دو طرف به ما اعتماد دارند و این چیز خوبی است. این به نفع عراق است که تنش کمتری بین واشنگتن و تهران وجود داشته باشد.»
در این سفر، «علی العلاق»، رئیس بانک مرکزی عراق نیز وی را همراهی میکرده است. «فواد حسین» همچنین با مقامات آمریکایی در مورد پیچیدگی‌های موجود برای عراق در مسیر تحریم‌های آمریکا و غرب علیه ایران و روسیه گفتگو کرده است. وی گفت:
«تحریم‌های آمریکا و غرب علیه روسیه و ایران، فقط موضوع عراق نیست. تحریمها بر تراکنش‌ها با بانک‌ها و کشورهای سراسر جهان تأثیر می‌گذارد. عراق انتظار دارد بدهی های خود به ایران و روسیه را بازپرداخت کند. این یک واقعیت است که آنها در عراق پول دارند. اما ما هیچ اقدامی را انجام نخواهیم داد که به عراق و بانک های عراق آسیب برساند. ما به مقامات روسیه و ایران توضیح داده‌ایم که باید با همکاری آمریکایی‌ها یک رویکرد جایگزین پیدا کنیم.»
همچنین وزیر امور خارجه عراق طی سفری به ایران در تاریخ 3 اسفندماه 1401، به مذاکره با مقامات ایرانی پرداخت. یکی از موارد مورد مذاکره، توافق هستهای و مذاکرات رفع تحریمها بود که وزیر امور خارجه ایران مدعی ارسال پیام از طرف آمریکا به واسطهی وزیر امور خارجه عراق شد که سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا این موضوع را رد کرد.
رایزنی‌های نماینده ویژه آمریکا در امور ایران با کشورهای غرب آسیا
«رابرت مالی»، نماینده ویژه آمریکا در امور ایران، اواخر بهمنماه سال جاری همراه با یک هیئت آمریکایی که شامل «برت مکگورک»، هماهنگکننده امور خاورمیانه و شمال آفریقا شورای امنیت ملی آمریکا برای گفتگوهای آمریکا و شورای همکاری خلیج فارس در غرب آسیا حضور داشت و با شرکای خود درمورد اتخاذ موضع بازدارنده قویتر علیه ایران و تاکید مجدد بر نگرانیهای آمریکا در مورد ادعاهای این کشور در خصوص نقض حقوق بشر در ایران، ارائه پهپادها به روسیه برای استفاده علیه اوکراین و سیاستهای بیثباتکننده آن در خاورمیانه گفتگو کرد.
«رابرت مالی» همچنین یک سفر جانبی نیز به عمان داشت که طبق اخبار موجود، این گفتگوها برای آزاد کردن اتباع آمریکایی زندانی در ایران طی صورت گرفته است. همچنین این پیشنهاد در صورت تحقق شامل آزادسازی حدود 7 میلیارد دلار از وجوه مسدود شده ایران در بانکهای کره جنوبی نیز میشود. طبق گزارش‌ها، قطر نیز در حال کمک به میانجیگری سازوکار تامین مالی این بسته است که با توجه به تحریم‌های بخش مالی و بانکی ایران، نیازمند کمی طراحی است.
نتیجه‌گیری
علاوه بر اقدامات فوق، برخی مقامات نظامی آمریکا نیز در روزهای اخیر دیدارهایی را با مقامات کشورهای منطقه داشتهاند که مرتبط با ایران بوده است. با توجه به این اقدامات، نظر میرسد آمریکا همچنان به دنبال مذاکره است اما قصد دارد با افزایش فشار –به ویژه فشار اقتصادی- بر ایران، جمهوری اسلامی را در موضع ضعف قرار دهد و تصمیمسازان و تصمیمگیران ایرانی را به این نتیجه برساند که جمهوری اسلامی برای عبور از بحران، نیازمند توافق است. بحران ارزی اخیر را نیز میتوان در این پازل تحلیل کرد. درنتیجهی این فشارها، آمریکا میتواند در میز مذاکره امتیاز بیشتری گرفته و امتیازات کمتری بدهد.
یکی از نقاط فشار اقتصادی نیز احتمالاً با توجه به اصلاح ساختار بانکی عراق با همکاری وزارت خزانهداری آمریکا خواهد بود. البته نباید از اهمیت امارات برای آمریکا در وارد کردن ضربه به ایران نیز غافل شد. درنتیجه مسئولان جمهوری اسلامی باید با مدیریت اقتصادی در داخل و اتخاذ دیپلماسی فعال در سطح بینالملل و منطقه، نقشه آمریکا را خنثی کنند.
منابع _______________________________________________________________________________________
[1] تارنمای خبرگزاری رویترز، یک مقام ارشد خزانهداری آمریکا به امارات و ترکیه در مورد فرار از تحریم ها هشدار داد، 28 ژانویه 2023
[2] تارنمای رسمی وزارت خزانهداری، 3 فوریه 2023
https://home.treasury.gov/news/press-releases/jy1248
[3] Risk-Based Approach Guidance for the Real Estate Sector,
[4] تارنمای خبرگزاری گرچک نیوز، معاون وزیر آمریکا به ترکیه هشدار داد: ممکن است دسترسی به بازارهای G7 را از دست بدهید، 5 فوریه 2023
[5] تارنمای رسمی وزارت خزانهداری آمریکا، دیدار برایان نلسون معاون وزیر خزانهداری با علی العلاق، رئیس بانک مرکزی عراق، 4 فوریه 2023
https://home.treasury.gov/news/press-releases/jy1249
[6] تارنمای رسمی وزارت خزانهداری آمریکا، سفر برایان نلسون معاون وزیر خزانه داری آمریکا به عمان، 31 ژانویه 2023
https://home.treasury.gov/news/press-releases/jy1232
[7] تارنمای رسمی وزارت خزانهداری آمریکا، سفر برایان نلسون معاون وزیر خزانه داری از امارات متحده عربی، 2 فوریه 2023
https://home.treasury.gov/news/press-releases/jy1244
[8] تارنمای خبرگزاری وام، دیدار مقامات خزانهداری ایالات متحده با مقامات امارات در مورد مبارزه با پولشویی و تامین مالی تروریسم و گفتگو درباره تلاشهای دوجانبه، 3 فوریه 2023
