مقدمه
با توجه به تحولات اخیر میان ایران و رژیم صهیونیستی و لزوم بازنگری در سیاست‌های هسته‌ای کشورمان، ضرورت تجدیدنظر در روابط این کشور با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بیش از پیش احساس می‌شود. چرا که رفتار مخرب آژانس در بازه‌ی جنگ تحمیلی اسرائیل علیه ایران، ایجاب می‌کند تا در زمینه‌ی همکاری کشور با این نهاد، تصمیماتی متمایز نسبت به روندهای پیشین اتخاذ گردد. در این راستا، بررسی دقیق ابعاد مختلف این تصمیم و محورهای کلیدی آن، مسیر جدیدی را برای تعاملات ایران در عرصه هسته‌ای پیش‌رو قرار می‌دهد.
قطع همکاری‌ها با آژانس در سایه‌ی رفتارهای مخرب
شواهد مستند، از جمله هماهنگی بین رژیم صهیونیستی و آژانس برای فضاسازی جعلی علیه ایران،[1] رفتارهای گزینشی و سیاسی دبیرخانه آژانس و مواضع جانبدارانه در گزارش‌های فصلی، همگی از سوءنیت نهادینه‌شده در ساختار آژانس حکایت دارند. در چنین شرایطی، ادامه تعامل با آژانس نه‌تنها سودی برای برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای ایران ندارد، بلکه به تهدیدی ساختاری برای امنیت ملی و اقتدار راهبردی جمهوری اسلامی تبدیل شده است. در نتیجه، قطع همکاری با این نهاد باید با قاطعیت، انسجام و در چهارچوب یک راهبرد ملی پیگیری شود. در ادامه، به سه محور اصلی این قطع همکاری پرداخته می‌شود.
الف. خروج بازرسان آژانس از ایران
حضور بازرسان آژانس در ایران، در شرایطی که این نهاد از بی‌طرفی و رازداری تخطی کرده است، مصداق بارز نفوذ اطلاعاتی و نقض حاکمیت ملی تلقی می‌شود. بازرسان آژانس در سال‌های اخیر، در کنار انجام مأموریت‌های فنی، عملاً به چشم‌های اجرایی سرویس‌های اطلاعاتی غربی بدل شده‌اند. مستندات متعدد درباره هماهنگی آن‌ها با تیم‌های سایبری و خرابکاری، جای هیچ تردیدی باقی نمی‌گذارد که استمرار حضورشان تهدیدی برای زیرساخت‌های حیاتی کشور است. لذا، اخراج بازرسان به‌عنوان نخستین گام عملی در جهت بازپس‌گیری استقلال تصمیم‌سازی در پرونده هسته‌ای باید به‌سرعت عملیاتی شود.
ب. بازگرداندن نماینده ایران در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی
نمایندگی دائم ایران در آژانس تاکنون نقشی فعال در دفاع از حقوق هسته‌ای کشور ایفا کرده است، اما در فضای جدیدی که آژانس به ابزاری در خدمت امنیت رژیم صهیونیستی و ایالات متحده تبدیل شده، این نمایندگی نیز کارکرد خود را از دست داده است. ادامه حضور نماینده ایران در وین، نوعی مشروعیت‌بخشی به روندهای ناعادلانه و سیاسی آژانس تلقی می‌شود. بازگرداندن سفیر ایران، علاوه بر اینکه پیام روشنی از تغییر راهبرد تهران به جهان مخابره می‌کند، زمینه‌ساز تجدید ساختار دیپلماسی هسته‌ای ایران نیز خواهد بود.
ج. قطع کامل نظارت‌های آژانس، به‌ویژه از طریق دوربین‌ها
نظارت‌های آژانس، مخصوصاً از طریق دوربین‌های نصب‌شده در تأسیسات هسته‌ای ایران، طی سال‌های اخیر به منبعی از اطلاعات طبقه‌بندی‌شده برای دشمنان ایران تبدیل شده‌اند. این ابزارها عملاً به پنجره‌ای دائمی برای جاسوسی فنی تبدیل شده‌اند. تعلیق این نظارت‌ها نه‌تنها در چارچوب حقوق کشور در برابر بدعهدی طرف‌های مقابل ذیل برجام و NPT است، بلکه گامی ضروری در جهت مصون‌سازی تأسیسات کلیدی و جلوگیری از حملات خرابکارانه در آینده محسوب می‌شود.
جمع‌بندی
ساختار کنونی آژانس نه‌تنها به نفع صلح و امنیت بین‌المللی عمل نمی‌کند، بلکه در عمل به ابزاری برای تهدید کشورهایی چون ایران تبدیل شده است. قطع همکاری با این نهاد، اقدامی راهبردی در راستای بازدارندگی فعال، تثبیت استقلال فنی و سیاسی کشور، و تغییر موازنه در تعاملات هسته‌ای جهانی به‌شمار می‌رود.
پانویس
[1] خبرگزاری مشرق نیوز، ارتباط نزدیک رئیس آژانس بین المللی انرژی اتمی با رژیم صهیونیستی به روایت اسناد +عکس، 22 خرداد 1404
mshrgh.ir/1722816
